Rembrandt fecit 1669

SYNOPSIS

De titel duidt op het uitgangspunt van de film: Rembrandts laatste zelfportretten. De film schetst het leven van de grote schilder, tekenaar en etser Rembrandt Harmenszn van Rijn, maar gaat toch vooral over zijn leefwereld en ‘het kijken naar’. De film is gemaakt uit liefde en bewondering voor deze Hollandse meester.

AWARDS

Beste Speelfilm, Festival Asolo, 1978
Beste speelfilm, Film Festival Orleans (Frankrijk), 1981

ACHTERGROND

Ook in zijn derde film zocht Stelling inspiratie in een ver verleden. Hij wilde van jongs af aan per se ooit een film over Rembrandt maken. Hij koos voor de avond van diens leven, toen Neerlands grootste schilder aller tijden zijn laatste zelfportret maakte, en probeerde dat verleden in beeld te brengen aan de hand van Rembrandts schilderijen en tekeningen. De film is als een zoektocht naar het licht, een les in kijken. De werkwijze week weinig af van de twee vorige films: nagenoeg uitsluitend amateurs, die in de weekenden bijna twee jaar lang hun beste beentje voorzetten om in oude gewaden voor de camera van Jos Stelling te paraderen. Om zijn persoonlijke betrokkenheid te onderstrepen koos Stelling zijn broer Frans voor de jonge Rembrandt. Publiek en kritiek zagen er weinig in. De Volkskrant schreef dat het een waanidee van Stelling was om zichzelf als een nieuwe Rembrandt op te stellen, maar voegde er badinerend aan toe dat het wel goed zou komen als hij eens naar de psychiater ging. Deze opmerking veroorzaakte een grote rel. Nederlandse filmregisseurs eisten een boycot van de betreffende criticus, die een half jaar werd uitgesloten van persvoorstellingen van het machtige Tuschinski-concern. Stelling voelde zich aangetast en het kostte hem enige tijd weer een film te maken. In het buitenland werd Rembrandt Fecit 1669 toch op verschillende festivals vertoond als een ongewoon, verhaalloos artistiek experiment van een regisseur die met een grote eigenwijsheid weigerde de geijkte filmpaden te bewandelen. Een bioscoop in Parijs draaide hem weken achter elkaar.

In december 2006 werd ‘Rembrandt Fecit 1669’  vertoond in het Louvre in Parijs. De curator van het beroemde museum schreef op 4 april 2006 het volgende aan de Franse filmdistributeur: ‘Het zou volslagen belachelijk zijn om de film niet in het Louvre te vertonen! Ik hoop dat we iets kunnen regelen om dit werk, dat hier nog te weinig bekend is, te verspreiden. Wie is Stelling en wat heeft hij nog meer gemaakt? We zijn ermee bezig; heeft u nog andere filmwonderen van hem op voorraad?’

Uit de Speelfilmencyclopedie:

“In Nederland door de critici gekraakt, in het buitenland met ontzag bejegend (en o.a. een maandenlang succes in een Parijse bioscoop) is deze Rembrandtfilm een puntgaaf historisch drama dat naadloos aansluit bij films van grote cineasten als Straub en Duras. Stelling kijkt met verbluffend mooie ensceneringen naar de kijkende Rembrandt om de toeschouwer van de film opnieuw te leren kijken. Frans Stelling als de jonge en Ton de Koff als de oude Rembrandt steken Charles Laughton in ‘Rembrandt’ (1936) naar de kroon. Een film met klassieke allures.”